سلول‌های ملانوییت، سلول‌های سازنده‌ی رنگ دانه‌ی پوست هستند که به صورت پراکنده در پوست وجود‌دارند. گاهی اوقات در کنار هم و به صورت گروهی جمع‌می‌شوند و سلول خال را به وجود می‌آورند. خال‌ها ممکن است مسطح یا برجسته باشند و رنگ خال‌ها از روشن تا تیره متغیر است و بستگی به تعداد سلول ملانوییت تشکیل‌دهنده‌ی آن دارد. اغلب به شکل دایره یا بیضی هستند ولی گاهی ممکن است اشکال عجیبی داشته باشند. تغییرات سایز ممکن است از چند میلیمتر تا چند سانتیمتر متغیر باشد. گاهی اوقات این سلول‌ها دارای مو هستند و خال‌هایی مودار را ایجاد می‌کنند. تعداد خال بدن هر فرد به فاکتورهایی چون ژنتیک و مواجهه با آفتاب بستگی دارد. افراد با تعداد بیشتر خال ریسک بیشتری برای ابتلا به ملانوم دارند خصوصا در صورتی که بیش از ۱۰۰ خال در بدن داشته باشند.
علت ایجاد خال
علت ایجاد خال‌ها بر اساس سن بروز و نحوه‌ی آرایش و قرار‌گیری سلول‌های آنها طبقه‌بندی می‌شوند. خال‌های مادرزادی
معمولاً از زمان تولد نوزاد همراهش هستند. از هفته‌ی دوازده‌حاملگی در جنین ایجاد می‌شود و هنوز دلیل خاصی برای بروز آن پیدا نشده‌است. گاهی هم در ۲ سال اول زندگی بروز می‌کنند. می‌توانند در اندازه‌ها، رنگ‌ها و مکان‌های مختلف باشند. اغلب بی‌‌ضرر هستند و رشد خوش‌خیمی دارند و نشانه‌ی هیچ بیماری‌ای نیستند. خال‌های اکتسابی
ممکن است به دنبال تماس با نور آفتاب، بلوغ، حاملگی یا تجویز هورمون‌های غدد فوق کلیه ایجاد یا تشدید شوند. و در دوران نوجوانی به حداکثر بروز خود می‌رسند و بروز آنها پس از ۳۰ سالگی بسیار اندک است. بیشتر خال‌های اکتسابی بر روی بخش‌های در معرض آفتاب پوست پدید می‌آید و اگر در نواحی پوشیده از آفتاب ایجاد شود یا بعد از ۳۰ سالگی ایجاد می‌شود یا تغییر می‌کند باید مشکوک تلقی شود. خال‌های اکتسابی بر اساس عمق به سه دسته‌ی سطحی، مرکب و داخل پوستی تقسیم‌بندی می‌شوند. اغلب بزرگسالان بین ۱۲ تا ۲۰ خال دارند. معمولاً علامت خاصی ندارند ولی گاه در اثر تماس با لباس یا ضربه‌های موضعی آزرده می‌شوند. خال اکتسابی در ابتدا هم‌سطح پوست، مدور و با رنگ یک‌نواخت ظاهر می‌شود. بعد از چندین سال، خال‌ها هم‌چنان بر‌آمده‌تر می‌شوند و رنگ آنها به طور یک‌نواخت روشن‌تر می‌شود؛ اما شکل‌خال قرینه‌ای(متقارن) باقی‌می‌ماند. در خال‌های مرکب ممکن است مرکز آن پررنگ‌تر و کناره‌های آن نامنظم باشد ولی شکل خال قرینه است.
علائم و نشانه‌های خال
ممکن است یک یا دو خال در بدو تولد روی پوست شما موجود باشد. این خال‌های قهوه‌ای در بدو تولد خال‌های ملانوسیتیک مادرزادی نامیده می‌شوند. خال‌هایی همانند خال‌های بدو تولد ممکن است در دو سال اول زندگی پدیدار شوند و به نام خال‌های ملانوسیتیک ژنتیکی خوانده می‌شوند. خال‌های بیشتری در طول بچگی یا اوایل بزرگسالی پدیدار می‌شوند که خال‌های ملانوسیتیک اکتسابی نامیده می‌شوند.مواجهه با نور آفتاب از علل افزایش خال‌های ملانوسیتیک است. نوجوانان و جوانان تعداد خال بیشتری دارند و در میان‌سالی این تعداد رو به کاهش می‌رود؛ زیرا برخی از این خال‌ها خود به خود ناپدید می‌شوند.
نواع مدل‌های خال
خال انواع مختلفی دارد که برای درمان آن شما به یک برنامه درمانی مشخص نیاز دارید
خال‌های ملانوسیتی اکتسابی : این خال‌ها بیشتر در دوران کودکی وجود دارند و در اکثر افراد فاز نسبتا گذرایی از رشد اولیه یک خال مرکب هستند که در بزرگسالی به خال مرکب تبدیل می‌شوند. از نظر بالینی نیز به صورت یک ماکول پیگمانته (تغییر رنگ پوست در اثر ازدیاد ملانین یا انبساط رگ‌های خونی) اندکی برجسته یا پهن هستند. که اندازه‌ای بین یک میلیمتر تا یک سانتیمتر دارند. رنگ این خال‌ها از قهوه‌ای روشن تا تیره متغیر است، گرد یا بیضی و متقارن است و شایع‌ترین محل آن در کف دست و پا می‌باشد.
خال‌های ملانوسیتی مادرزادی : در بدو تولد ممکن است بسیار کم رنگ باشند و به همین دلیل ممکن است به آنها توجه نشود. خال‌های ملانوسیتی مادرزادی کوچک و متوسط معمولا سرعت رشد کمتری نسبت به سرعت رشد شیرخواران دارند و با گذشت زمان کوچک می‌شوند. خال‌های ملانوسیتی مادرزادی درشت معمولا بلافاصله بعد از تولد دیده شده و والدین را نگران می‌کنند. شایع‌ترین مناطق درگیری عبارتند از: قسمت تحتانی پشت و ران‌ها. این خال‌ها ممکن است به اندازه‌ای بزرگ شوند که قسمتی از اندام را فرا بگیرند. در مواردی موهای زبری بر روی آنها رشد می‌کند.
خال‌های ترکیبی : به شکل یک پاپول بزرگ برجسته، مدور یا بیضی و متقارن بوده، رنگ آن از قهوه‌ای روشن تا تیره متغیر است. در دوران بلوغ، اغلب خال‌های مرکب درشت و پررنگ‌تر بوده و موهای زبری از داخل آنها به خارج رشد می‌نماید. این ضایعات می‌توانند در هر نقطه‌ای از سطوح جلدی – مخاطی، ملتحمه و حنجره دیده شوند. شایع‌ترین محل آنها در تنه بدن می‌باشد.
خال داخل درمی : این نوع خال‌ها به صورت پاپول‌های گنبدی، کروی و نرمی هستند که هیچ‌گاه دچار پیگمانتاسیون شدید نمی‌شوند و رنگ آنها قهوه‌ای کمرنگ بوده که به تدریج تبدیل به قرمز گوشتی می‌شوند. گاهی نیز ممکن است چند عدد مو در داخل آنها جوانه بزند. این خال‌ها معمولا کم‌عروق هستند ولی گاهی پرعروق می‌شوند. این نوع خال‌ها عمدتا در بالغین دیده می‌شوند.
خال دیسپلاستیک : در حدود ۳ – ۲ درصد از بالغین جوان به این نوع از خال‌ها مبتلا هستند. این ضایعات معمولا از جنس خال‌های مرکب هستند و مهم‌ترین مشخصه پاتولوژیک آنها، وجود آتیپی ساختمانی و سلولی است. در انواع ارثی و خصوصا در افرادی که قبلا حداقل یکبار دچار ملانومای بدخیم شده‌اند، وجود این خال به عنوان یک ریسک فاکتور برای ابتلا به ملانوم بدخیم محسوب می‌شود. از نظر بالینی نیز معمولا ضایعاتی هستند که قطری بیش از ۵ میلیمتر داشته و دارای حاشیه‌ای نامنظم و درجاتی از التهاب و پیگمانتاسیون نامنظم می‌باشند. بهترین روش برخورد با این خال‌ها، تهیه شرح حال و پیگیری و نظارت می‌باشد. به مجرد ایجاد هر گونه تغییری، باید این خال‌ها را برداشت.
درمان خال
بسته به سن بیمار، بزرگ یا کوچک بودن خال، عمق خال، رنگ خال و حتی محل خال، روش برداشتن متفاوت است. ولی به طور کلی روش‌های برداشتن خال شامل موارد زیر است: برداشتن خال با جراحی:
شکافتن محل مورد نظر، برداشتن لایه‌های خال و سپس دوختن محل برش. برداشتن خال با کرایو:
گاز اکسید نیتروژن به سطح پوستی زده می‌شود و به این ترتیب خون‌رسانی به سلول‌های خال مختل شده و خال از بین می‌رود. برداشتن خال با کوتر:
با ایجاد حرارت زیاد سلول‌های خال سوزانده می‌شود. برداشتن خال با لیزر:
گونه‌ای از انرژی است که در پوست به وسیله‌ی رنگ‌دانه‌ها جذب می‌شود و آنها را از بین می‌برد. برداشتن خال با رادیو فرکانس یا (RF) :
تولید و انتقال امواج مایکروویو به سطح پوست و از بین بردن خال‌ها.
بین این‌که کدام روش بهتر است، همان‌طور که در بالا شرح داده شد بسته به نوع خال و سن و جنس بیمار متفاوت است ولی در کل، در خال‌های سطحی لیزر ارجحیت بیشتری دارد؛ زیرا امکان گود شدن سطح خال بسیار کمتر است. ولی امروزه روش رادیو فرکانس یکی از ایمن‌ترین و موثرترین روش‌هاست و طرفداران زیادی نیز دارد. گاهی هم ایجاب می‌کند که به روش جراحی یا کوتر، خالی را برداریم. بیشتر این‌ها بستگی به نظر متخصص مربوطه دارد.
